संशोधन विभाग
१) विभागाची स्थापना:
१७ ऑक्टोबर २०१६ च्या शासन निर्णयानुसार राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद, महाराष्ट्र, पुणे ची पुनर्रचना करण्यात आली. त्यानुसार संशोधन विभागाची स्थापना करण्यात आली.
२) विभागाची पदसंरचना :
| अ.क्र. | पदाचे नाव | मंजूर पदे | कार्यरत पदे |
|---|---|---|---|
| १ | विभाग प्रमुख (उपसंचालक) | १ | १ |
| २ | उप विभाग प्रमुख (वरिष्ठ अधिव्याख्याता) वर्ग-अ | १ | १ |
| ३ | अधिव्याख्याता वर्ग- ब | १ | १ |
| ४ | विषय सहायक वर्ग- क | १ | १ |
| ५ | लिपिक/DataEntryOper | १ | ० |
| ६ | गट - ४ शिपाई | १ | १ |
३) उद्दिष्टे व कार्ये
- राज्यातील विविध शैक्षणिक समस्यांचा शोध घेऊन त्यावर आधारित राज्यस्तरावरून किंवा जिल्हास्तरावरून लघुसंशोधन प्रकल्प हाती घेण्यास अधिव्याख्याता व संबंधित पर्यवेक्षकीय अधिकाऱ्यांना प्रवृत्त करणे.
- शिक्षकांनी शैक्षणिक समस्या सोडविण्याकरिता कृती संशोधन प्रकल्प हाती घेण्यासाठी त्यांना प्रशिक्षण व आवश्यकते मार्गदर्शन करणे.
- राज्यातील शिक्षक ते पर्यवेक्षकीय अधिकारी यांच्यातील नवोपक्रमशीलतेस चालना देण्यासाठी नवोपक्रम स्पर्धेचे आयोजन करणे.
- राज्यातील शैक्षणिक गुणवत्तावाढीसाठी उत्कृष्ट नवोपक्रमांचे संकलन करून त्यांचे सार्वत्रिकीकरण करणे.
- कार्यालयातील इतर विभागातील शैक्षणिक उपक्रमांना संशोधनात्मक सहाय्य करणे.
- SCERT, महाराष्ट्र अंतर्गत सर्व विभागांचा वार्षिक कार्य अहवाल इंग्रजी व मराठी भाषेमध्ये छपाई करून प्रसिद्ध करणे.
- राज्यातील सर्व जिल्हा शिक्षण व प्रशिक्षण संस्थांनी आयोजित केलेल्या विविध शैक्षणिक संशोधनावर आधारित सारांश संकलन करणे.
- शैक्षणिक संशोधन करणाऱ्या घटकांना आवश्यकतेनुसार विविध संशोधन अहवाल संदर्भासाठी उपलब्ध करून आवश्यकतेनुसार मार्गदर्शन करणे.
- NCERT नवी दिल्ली, RIE भोपाळ यांचे मार्फत आयोजित विविध संशोधन उपक्रमांचे समन्वयन करणे.
- राज्यातील संशोधन प्रकल्पावर काम करणाऱ्या अधिकारी/शिक्षक प्रशिक्षक यांचेसाठी NCERT/RIE यांचे मार्फत क्षमता वृद्धी कार्यक्रम आयोजित करणे.
४) उपक्रमांची यादी
- राज्यातील शिक्षक ते अधिकारी यांचेसाठी राज्यस्तरीय नवोपक्रम स्पर्धा आयोजन.
- राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषद महाराष्ट या कार्यालयाचा वार्षिक अहवाल निर्मिती.
- RIE भोपाळ मार्फत “राज्य समन्वय समिती बैठक” आयोजन.
- प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षकांसाठी गरजाधिष्ठित ब्लेंडेड व ऑनलाईन कोर्स दिक्षा प्रणालीवर आयोजन.
- परिषद स्तरावर शैक्षणिक अभ्यास भेटींचे समन्वयन.
- जिल्हा स्तरावरून प्राप्त मूल्ये व गुणतत्वे व्हिडीओ संकलन व परिक्षण.
- शैक्षणिक तपासणी व शाळा भेट प्रपत्र (Academic Inspection & School Visits format)
- माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षक क्षमता वृद्धी राज्यस्तरिय प्रशिक्षकांचे प्रशिक्षण – लोणावळा -२०२४
- NCERT & SCERT Workshop organizing on Capacity Building Programme on Research Methodology.
- PGI अहवालाचे विश्लेषण.
- राष्ट्रीय शिक्षण धोरण २०२० च्या अंमलबजावणी साठी राज्यस्तरीय शिक्षण परिषद- दि.२२ व २३ मार्च २०२५ चे आयोजन.
- असर अहवाल व PAT निकालांचा तुलनात्मक अभ्यास.
- IB बोर्ड शाळांमधील अभ्यासक्रम,अध्यापनशास्त्र, मूल्यमापन व रचना यांचा राज्याच्या अनुषंगाने अभ्यास.
- माध्यमिक स्तरावरील इयत्ता नववीतून गळती झालेल्या विद्यार्थ्यांच्या गळतीच्या कारणांचा शोध व उपाययोजना (सन २०१८-१९).
- महाराष्ट्रातील प्राथमिक व माध्यमिक स्तरावरील DIKSHA app च्या द्वारे QR कोड वापराच्या सद्यस्थितीचा अभ्यास (सन २०१८-१९).
- महाराष्ट्र राज्यातील शाळां मधील तंत्रज्ञान विषयक साधन सुविधांच्या उपलब्धता व वापर याविषयी च्या सद्य:स्थितीचा अभ्यास (सन २०१९-२०).
- कृतिसंशोधने - शैक्षणिक वर्ष २०१७-१८ व २०१८-१९ मध्ये प्राथमिक व माध्यमिक यांचेकडून ५१ कृतीसंशोध्न कार्य पूर्ण करून घेण्यात आले.
५) निर्मित शैक्षणिक साहित्य
| अ.क्र. | साहित्याचा तपशील | वर्ष | डाउनलोड |
|---|---|---|---|
| १ | वार्षिक कार्य अहवाल (मराठी व इंग्रजी) | प्रत्येक वर्षी छापला जातो | Open |
| २ | रिसर्च बुलेटीन | सन २०२०-२१ | Open |
| ३ | जिल्हा शैक्षणिक स्वास्थ्य पत्रिका | सन २०२३-२४ | Open |
| ४ | नाविन्यपूर्ण अध्ययन-अध्यापन पद्धतीचे संकलन (SEDGs) | सन २०२४-२५ | Open |
| ५ | शिक्षणातील नवोपक्रम २०२३- २४ | सन २०२४-२५ | Open |
| ६ | राज्यस्तरीय नवोपक्रम स्पर्धा पुरस्कार प्राप्त शिक्षक/अधिकारी यांची वर्षनिहाय यादी. | सन २०२०-२१ ते सन २०२४-२५ | नवोपक्रम स्पर्धा २०२०-२१ |
| नवोपक्रम स्पर्धा २०२१-२२ | |||
| नवोपक्रम स्पर्धा २०२२-२३ | |||
| नवोपक्रम स्पर्धा २०२३-२४ | |||
| नवोपक्रम स्पर्धा २०२४-२५ | |||
| ७ | प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षकांसाठी गरजाधिष्ठित ब्लेंडेड व ऑनलाईन कोर्स यादी | सन २०२४-२५ | Open |
शीर्षक
| राज्यस्तरीय नवोपक्रम स्पर्धा सन २०२१-२२ मधील नवोपक्रम अहवाल | Open  |
| राज्यस्तरीय नवोपक्रम स्पर्धा सन २०२२-२३ मधील नवोपक्रम अहवाल | Open |
| राज्यस्तरीय नवोपक्रम स्पर्धा सन २०२३-२४ मधील नवोपक्रम अहवाल | Open |
८) फोटो गॅलरी
संशोधन विभागाने राबवलेल्या विविध उपक्रमांचे फोटो गुगल ड्राईव्ह वर अपलोड करण्यात आले आहे.
ड्राईव्ह लिंक: https://drive.google.com/drive/folders/1eEMv9vs7rqqr5ZH2Obxlkt1lCKmzLoz8?usp=sharing
